Βία στα ζώα = βία στον άνθρωπο

Ο κύκλος της βίας

Ένα από τα πιό επικίνδυνα πράγματα που μπορούν να συμβούν σε ένα παιδί είναι να βασανίσει και να σκοτώσει ένα ζώο και να μείνει ατιμώρητο (Μάργκαρετ Μήντ).

Η συμπεριφορά του ανθρώπου προς τα ζώα εδώ και αιώνες έχει αποδειχθεί ότι απεικονίζει τη στάση του απέναντι στους όμοιούς του. Δεν γεννιόμαστε με το γονίδιο της σκληρότητας και της αναλγησίας. Η στάση αυτή αναπτύσσεται σαν συνέπεια του περιβάλλοντος και της κοινωνίας. Το 1905 ο Φρόυντ δήλωνε ότι οι κλινικοί γιατροί εξέταζαν με ιδιαίτερη προσοχή παιδιά που έδειχναν σκληρότητα απέναντι στα ζώα.

Σήμερα, αναδεικνύονται όλο και περισσότερα στοιχεία ότι η παιδική βιαιότητα απέναντι στα ζώα είναι συχνά ένα σημάδι πως κάτι πάει λάθος, και αποτελεί προειδοποίηση μελλοντικών βίαιων πράξεων ενάντια σε ανθρώπους. Με την σωστή καθοδήγηση και καλλιέργεια από ενηλίκους, τα παιδιά μπορούν να διδαχθούν την ευαισθησία απέναντι σε άλλα πλάσματα. Χωρίς όμως επέμβαση και θετική διαπαιδαγώγηση, μπορεί να παγιδευτούν σε μια διαρκή διαιώνιση αυτής της βίαιης συμπεριφοράς. Η βία – άσχετα αν το θύμα έχει δύο ή τέσσερα πόδια, φτερά, ή πτερύγια - παραμένει βία.

Κατά την τελευταία δεκαετία διεθνώς οι κοινωνιολόγοι, αλλά και τα σώματα επιβολής νόμου, έχουν αρχίσει να μελετούν λεπτομερώς τις ρίζες της βίας, και να βρίσκουν σύνδεση ανάμεσα στην κακοποίηση των ζώων με την επιθετικότητα απέναντι στα παιδιά και τον/την σύζυγο. Ανώτερα στρώματα των σωμάτων επιβολής νόμου, εισαγγελείς και φορείς παροχής υπηρεσιών σε θύματα, συνεργάζονται με σωματεία προστασίας ζώων για να προστατεύσουν τους αδύναμους στις κοινότητές τους..

Η σκληρότητα απέναντι στα ζώα συνδέεται με τη βία απέναντι στους ανθρώπους…

Σύμφωνα με μια μελέτη του 1997 ( Οργανισμός για την Πρόληψη της Βίας απέναντι στα Ζώα της Μασσαχουσέτης) και του Πανεπιστημίου Northeastern, αυτοί που κακοποιούν ζώα είναι πέντε φορές πιθανότερο να διαπράξουν βίαια εγκλήματα ενάντια σε ανθρώπους και τέσσερις φορές πιθανότερο να διαπράξουν καταπατήσεις ιδιοκτησίας από εκείνους που δεν έχουν ιστορικό βίας απέναντι σε ζώα.

Ερευνητές ψυχολόγοι, το FBI (το οποίο έχει αναγνωρίσει τη σύνδεση από τη δεκαετία του '70, όταν αναλύοντας τη ζωή και το παρελθόν των καθ' έξιν δολοφόνων διαπίστωσε ότι οι περισσότεροι είχαν σκοτώσει ή είχαν βασανίσει ζώα ως παιδιά) και άλλες υπηρεσίες με διάφορες μελέτες έχουν αποδείξει ότι υπάρχει μοτίβο κακοποίησης ζώων σε δράστες των πιο κοινών μορφών βίας, συμπεριλαμβανομένης της κακοποίησης παιδιών, συζύγων, ή ανθρώπων τρίτης ηλικίας.Πέρα από τους διάσημους κατά συρροή δολοφόνους, αποδείχθηκε, επίσης, ότι πέντε στους έξι μαθητές που ξέσπασαν σε πυροβολισμούς στα σχολεία τους το 1999 είχαν επιδείξει συμπεριφορές κακοποίησης απέναντι σε ζώα στην παιδική τους ηλικία.

Ο Κίνκελ, ετών 15, μπήκε σύμφωνα με ισχυρισμούς στην καντίνα του γυμνασίου του και άρχισε να πυροβολεί τους συμμαθητές του, έτσι απλά. Δύο σκοτώθηκαν και 22 άλλοι τραυματίστηκαν, οι τέσσερις από αυτούς σοβαρά. Αργότερα την ίδια μέρα, η αστυνομκία βρήκε τους γονείς του δολοφονημένους στο σπίτι τους. Αναφέρθηκε από την οικογένεια και φίλους ότι ο Κίνκελ είχε ιστορικό βίας απέναντι σε ζώα και συχνά καυχιόταν για βασανισμούς και δολοφονίες σκυλιών και γατιών.

Ο Μίτσελ Τζόνσον, ετών 13 και ο Άντριου Γκόλντεν, ετών 11, πυροβόλησαν και σκότωσαν τέσσερις μαθητές και έναν δάσκαλο στο σχολείο τους. Ένας μαθητής είπε ότι ο Άντριου πυροβολούσε σκυλιά «όλη την ώρα με ένα 22άρι». Ο Λούκ Γούντηαμ, ετών 16, μαχαίρωσε τη μητέρα του μέχρι θανάτου, και μετά πήγε στο γυμνάσιό του όπου πυροβόλησε και σκότωσε δύο συμμαθητές και τραυμάτισε άλλους επτά. Πριν από τις δολοφονίες, ο Γούντηαμ έγραφε στο ημερολόγιό του, ότι αυτός και ένας φίλος του χτύπησαν, βασάνισαν και έκαψαν τον σκύλο του μέχρι που τον σκότωσαν. Υπάρχει μια φρικιαστική ακολουθία δολοφόνων, βιαστών, και κακοποιών που έκαναν «εξάσκηση» σε ζώα όταν ήταν παιδιά.

Γιατί τα παιδιά κάνουν κακό στα ζώα...

Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι η κακοποίηση ζώων δεν είναι απλά το αποτέλεσμα μιας ρωγμής στην προσωπικότητα ενός ατόμου, αλλά και σύμπτωμα μιας βαθιά διαταραγμένης οικογένειας. Εξάλλου, η αμερικανική ψυχιατρική ένωση θεωρεί τη σκληρότητα απέναντι στα ζώα ένα από τα διαγνωστικά κριτήρια των διαταραχών συμπεριφοράς.

Οι δράστες βίαιων πράξεων ενάντια στα ζώα είναι κυρίως αγόρια στην εφηβεία, που προέρχονται από όλα τα εθνικά και κοινωνικοοικονομικά στρώματα αδιακρίτως. Πολλοί απ’ αυτούς απλώς απεικονίζουν τη βία που βλέπουν ή στην οποία υπόκεινται στο σπίτι. Πολλές μελέτες παρουσιάζουν ότι τα παιδιά που είναι βίαια απέναντι στα ζώα, είναι τα ίδια θύματα κακοποίησης. Τα παιδιά που βλέπουν τους γονείς τους να εκφράζουν τον θυμό τους ή την απογοήτευσή τους με βίαιη συμπεριφορά, συχνά μπαίνουν στη διαδικασία να κάνουν το ίδιο, ξεσπώντας πάντα στα πιο αδύναμα μέλη – ένα βρέφος στην οικογένεια ή ένα ζώο.

Για να το πούμε με απλά λόγια:

«Ο βασανισμός ενός ζώου είναι ένας τρόπος για κάποιον άνθρωπο να βρει τη δύναμη, τη χαρά ή την εκπλήρωση βασανίζοντας ένα θύμα που δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του.»

Αλλά ισχύει και το:

«Ο βιασμός είναι ένας τρόπος για κάποιον άνθρωπο να βρει τη δύναμη, τη χαρά ή την εκπλήρωση βασανίζοντας ένα θύμα που δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του.»

Όπως επίσης και το:

«Η κακοποίηση ενός παιδιού είναι ένας τρόπος για κάποιον άνθρωπο να βρει τη δύναμη, τη χαρά ή την εκπλήρωση βασανίζοντας ένα θύμα που δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του.»

Βλέπετε; Δεν υπάρχει καμία διαφορά.

Η γραμμή που διαχωρίζει την κακομεταχείριση ενός ζώου από την κακομεταχείριση ενός ανθρώπου είναι πάρα πολύ λεπτή, και περνιέται πολύ πιο εύκολα από ότι πιστεύουν οι περισσότεροι άνθρωποι. Οι άνθρωποι κακοποιούν τα ζώα για τον ίδιο λόγο που κακοποιούν τους ανθρώπους. Μερικοί ίσως σταματήσουν στα ζώα, αλλά έχει ήδη αποδειχθεί ότι στις περισσότερες περιπτώσεις προχωρούν στην κακομεταχείριση ανθρώπων.

Παραμελημένα/κακοποιημένα ζώα, παραμελημένα/κακοποιημένα παιδιά…

Υπολογίζεται ότι το 88% των ζώων που ζουν σε οικογένειες με βίαιη συμπεριφορά στο σπίτι κακοποιούνται ή δολοφονούνται. Από όλες τις γυναίκες στην Αμερική που απευθύνονται σε καταφύγια για να ξεφύγουν από έναν σύζυγο που τις κακοποιεί, το 57% είχε κατοικίδιο που δολοφονήθηκε από τον σύζυγο. Η παραμέληση των κατοικιδίων, πολλές φορές είναι σημείο ενδεικτικό της αδιάφορης συμπεριφοράς απέναντι στα παιδιά της οικογένειας.

Ήδη, υπάλληλοι αρμόδιων υπηρεσιών στην Αμερική και στην Αγγλία εκπαιδεύονται να αναγνωρίζουν τα σημάδια παραμέλησης ανηλίκων ή οικογενειακής βίας παρατηρώντας τα σκεύη φαγητού και νερού των κατοικιδίων κ.ά. Οι κτηνίατροι μαθαίνουν να ψάχνουν για σημάδια προειδοποίησης κακοποίησης στα ζώα. Η θέση της αμερικανικής κτηνιατρικής ιατρικής ένωσης είναι: «Το AVMA αναγνωρίζει ότι οι κτηνίατροι έχουν την ευκαιρία να παρατηρήσουν τις περιπτώσεις κακοποίησης και παραμέλησης των κατοικιδίων, όπως αυτά καθορίζονται από τον νόμο ή τις τοπικές διατάξεις. Όταν παρατηρηθούν τέτοιες περιπτώσεις, το AVMA θεωρεί ευθύνη του κτηνιάτρου να τις αναφέρει στις αρμόδιες αρχές. Τέτοιες καταγγελίες αποδεικνύονται απαραίτητες για την προστασία της υγείας και της ευημερίας ζώων και ανθρώπων πολύ συχνά.»

Η σκληρότητα απέναντι στα ζώα είναι έγκλημα και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται. Είναι επίσης ένα σύμπτωμα διαταραγμένης προσωπικότητας ή οικογενειακού περιβάλλοντος, και αποτελεί προάγγελο και άλλης προβληματικής ή εγκληματικής συμπεριφοράς. Όλο και αυξανόμενος αριθμός δικαστικών αναγνωρίζει ότι η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να αποδειχθεί πολύ αποτελεσματική στην αντιμετώπιση τέτοιων και αργότερα άλλων εγκλημάτων. Οι περιπτώσεις σοβαρής ή επαναλαμβανόμενης βίας κατά των ζώων απαιτούν παραδειγματική τιμωρία, καθώς επίσης και ψυχιατρική θεραπεία του δράστη. Ιδανικά τέτοια θεραπεία πρέπει να γίνει σε ολόκληρη την οικογένεια, και όχι μόνο στον δράστη.

Τι μπορούμε να κάνουμε;

• Να επεμβαίνουμε και να καταγγέλουμε.
• Να μην προσπερνάμε με συμπάθεια και ενοχή περιπτώσεις παιδιών που κακοποιούν ζώα. Όταν ένα παιδί κακοποιεί ζώα, φωνάζει βοήθεια σε κάποιον.
• Να ενημερωθούμε και να συμμετέχουμε. Αν ακούμε ένα ζώο ή ένα παιδί να υποφέρει επειδή κακοποιείται στο διπλανό μας σπίτι, να επεμβαίνουμε. Αν κάνουμε τα στραβά μάτια γινόμαστε οι ίδιοι έμμεσοι θύτες.

Πηγές: Animal abuse, Animal liberation, Romina's blog