ΣΚΥΛΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ

Μπορεί ένας σκύλος να είναι καταθλιπτικός; Μπορεί! Αυτό τουλάχιστον έδειξε μια νέα έρευνα που διενεργήθηκε στο Πανεπιστήμιο Monash στη Βικτόρια της Αυστραλίας. Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα χαριτωμένα τετράποδα, ανάλογα με τη ράτσα τους, διαθέτουν κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τα οποία παραπέμπουν σε συγκεκριμένες «ψυχολογικές» διαθέσεις.
Το γεγονός ότι ο σκύλος μπορεί να αντιδρά ακραία, αποφεύγοντας το φαγητό του ή κάνοντας πείσματα, μπορεί τελικά να μην έχει να κάνει με το πόσο κακομαθημένος είναι, αλλά αποκλειστικά και μόνο με την ψυχολογική του κατάσταση. Αυτό ανακάλυψαν τα μέλη της ερευνητικής ομάδας με επικεφαλής την Πολίν Μπένετ, λέκτορα (ανθρώπινης) Ψυχολογίας, στην προσπάθειά τους να κατανοήσουν τη συμπεριφορά του καλύτερου φίλου του ανθρώπου.
Χρησιμοποίησαν τεχνικές της ανθρώπινης ψυχανάλυσης προκειμένου να απομονώσουν πέντε στοιχεία-«κλειδιά» έτσι ώστε να μπορέσουν να εξηγήσουν τα σκυλίσια καπρίτσια. Πρόκειται δηλαδή για πέντε κατηγορίες οι οποίες αποκαλύπτουν από το πόσο νευρωτικά ή εξωστρεφή είναι τα χαριτωμένα τετράποδα ως το μέγεθος της αυτοπεποίθησης και της φιλικής τους διάθεσης.

Τετράποδα στον… καναπέ
Κάτι τέτοιο πιστεύεται ότι θα βοηθήσει αρκετά στην αξιολόγηση της ψυχολογικής κατάστασης των ζώων από ειδικούς θεραπευτές, μια νέα τάση που επικρατεί στο εξωτερικό και κάνει θραύση κυρίως στις ΗΠΑ. Με τον τρόπο αυτόν, δηλαδή απαντώντας σε ένα απλό ερωτηματολόγιο, θα έχουν τη δυνατότητα να κατατάξουν τους τετράποδους «ασθενείς» τους σε συγκεκριμένες ομάδες, πράγμα που θα τους διευκολύνει στη συνέχεια να εντοπίσουν τον πυρήνα του συγκινησιακού ή συμπεριφορικού τους προβλήματος.
Βέβαια η Μπένετ παραδέχεται ότι δεν μπορεί να φανταστεί έναν σκύλο σε καναπέ ψυχανάλυσης. Ωστόσο υποστηρίζει ότι η συγκεκριμένη τεχνική θα μπορούσε να συμβάλει στην κατανόηση της συμπεριφοράς των ζώων και, συνεπώς, στην περαιτέρω βοήθεια σε περίπτωση εμφάνισης προβληματικών αντιδράσεων.
Ολα άρχισαν όταν οι αυστραλοί ερευνητές ζήτησαν από μια ομάδα κτηνιάτρων και ψυχολόγων που είχαν σκύλο να περιγράψουν με ένα επίθετο τον χαρακτήρα του κατοικιδίου τους. Ετσι δημιουργήθηκε μια μακρά λίστα 41 λέξεων, η οποία στη συνέχεια προωθήθηκε σε μιαν άλλη ομάδα 1.016 ιδιοκτητών σκύλων, για να απαντήσουν κατά πόσον τα χαρακτηριστικά κάθε ράτσας αντιπροσωπεύουν ή όχι τον τετράποδο φίλο τους, σε μια κλίμακα από το 1 ως το 6.
Επόμενο βήμα ήταν η ομαδοποίηση των λέξεων, που είχε αποτέλεσμα τον διαχωρισμό τους σε 5 κύριες κατηγορίες. Το αξιοσημείωτο στην όλη προσπάθεια είναι ότι τα επίθετα αυτά ως χαρακτηρισμοί σκύλων δεν έφεραν την ισχύουσα «ανθρώπινη» σημασία. Για παράδειγμα, όπως αναφέρει η έρευνα, «οι λέξεις δειλία και περιέργεια στην περίπτωση των σκύλων περιγράφουν την ίδια συμπεριφορική κατάσταση, ενώ στους ανθρώπους δύο διαφορετικές».

Σκυλίσια ψυχολογία
Ποιες είναι όμως οι περιβόητες κατηγορίες που κατάφεραν να κατατάξουν τα έξυπνα ζωάκια βάσει του σκυλίσιου «εγώ» τους; Η πρώτη έχει να κάνει με την ενεργητικότητα του σκύλου, κοινώς το παιχνίδι. Ετσι εμπεριέχει επίθετα ικανά να χαρακτηρίσουν τη συμπεριφορά του από τις πιο ζωηρές στιγμές του ως τις πιο ήρεμες. Από υπερκινητικός και πρόθυμος ως ήσυχος και ήρεμος. Οι μελετητές θεώρησαν ότι οι λέξεις αυτές θα μπορούσαν να συγκριθούν με την ανθρώπινη εξωστρέφεια.
Τα επίθετα που μαρτυρούν εκνευρισμό, ευαισθησία, προσοχή και περιέργεια ανήκουν στη δεύτερη κατηγορία, που εκφράζει τον νευρωτισμό. Στην προκειμένη περίπτωση βέβαια διαφέρει κατά πολύ από την ανθρώπινη νεύρωση, καθώς προκαλείται αλλά και εκδηλώνεται αλλιώς.
Η τρίτη κατηγορία δυσκόλεψε ιδιαίτερα τους ειδικούς, καθώς έχει να κάνει με τη φιλική διάθεση των σκύλων, η οποία σε καμία περίπτωση δεν σχετίζεται με εκείνη του ανθρώπου, καθώς στη δεύτερη διακρίνεται μια γενναιόδωρη δόση αλληλοβοήθειας και αλτρουισμού. Από την άλλη, ένας σκύλος δείχνει πόσο φιλικός είναι κουνώντας την ουρά του ή ακόμη και χοροπηδώντας χαρούμενα, και δείχνοντας ήμερος.
Βασική παράμετρος υπ’ αριθμόν 4 θεωρείται η συγκέντρωση του ζώου κατά την εκπαίδευση. Δηλαδή αν κατόπιν καθοδήγησης διαθέτει την ικανότητα να ακολουθήσει μια μυρωδιά ή να βρει το αντικείμενο που του ζητεί το αφεντικό του.
Τελευταίο στοιχείο η αυτοπεποίθηση, η οποία, όπως για τον άνθρωπο, έτσι και για τα χαριτωμένα τετράποδα παίζει πρωταρχικό ρόλο στην εξέλιξη του χαρακτήρα και στην πρόοδο των πράξεών τους. Σύμφωνα με τους ερευνητές, έχει κυρίως να κάνει με τον δυναμισμό, την επιβολή και την άνεση που εμφανίζει ο σκύλος εντός του περιβάλλοντός του.

Ανθρώπινος ρατσισμός
Η επικείμενη έρευνα αναμένεται να δημοσιευθεί στο επιστημονικό έντυπο «Applied Animal Behaviour Science». Δεν αποκλείεται μάλιστα σε λίγα χρόνια η «σκυλίσια» ψυχανάλυση να έχει αποτέλεσμα την υιοθεσία του ιδανικού σκύλου, του οποίου ο χαρακτήρας θα ταιριάζει απόλυτα με εκείνον του αφεντικού του. Παρ’ όλα αυτά δεν είναι λίγοι εκείνοι που αμφισβητούν το κατά πόσον μπορεί μια τεχνική που αναπτύχθηκε για ανθρώπους να εφαρμοστεί και σε ζώα. Αλλοι πάλι υποστηρίζουν ότι ο παράγοντας ένστικτο είναι ίσως μια παράμετρος που θα έπρεπε οι επιστήμονες να λάβουν σοβαρά υπόψη τους.
Μια αξιολόγηση θα μπορούσε να φανεί χρήσιμη σε πολλές περιπτώσεις. Ωστόσο τα ζώα δεν παύουν να αποτελούν μοναδικές οντότητες, κι έτσι θα ήταν ίσως λίγο άδικο να τα διαχωρίσουμε σε κοινωνικά και μη κοινωνικά βάσει της ράτσας τους, όπως ακριβώς θα ήταν άδικο να πούμε ότι οι πιο κοντοί άνθρωποι είναι έξυπνοι, ενώ οι πανύψηλοι λιγότερο ευφυείς. Πέραν του γενετικού υλικού, πάντοτε καθοριστικό ρόλο παίζει και το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει ένας σκύλος, όπως επίσης και η φροντίδα και η αφοσίωση που λαμβάνει από το αφεντικό του. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια, λίγο η τεχνολογία, λίγο η αποξένωση και οι τρελοί, αγχωτικοί ρυθμοί των πόλεων, παρουσιάζεται μια ιδιαίτερη τάση ανθρωπομορφισμού.

dbg.gr