Κριτική σκύλων - Στο μυαλό του κριτή

γράφει ο Γιώργος Κωστόπουλος, Διεθνής Κριτής F.C.I., Πρόεδρος Επιτροπής Κριτών ΚΟΕ

Εξετάζει για λίγο τους σκύλους και μετά δείχνει τον πρώτο, τον δεύτερο κλπ. Φαινομενικά πολύ απλό. Τι γίνεται όμως στο μυαλό του κριτή; Σίγουρα πολύ πιο σύνθετες διαδικασίες και σκέψεις που απαιτούν γνώση, πείρα, ταλέντο, κριτική ικανότητα και ταχύτητα λήψης αποφάσεων...

Ο κριτής έχει περίπου 3 λεπτά χρόνο στη διάθεσή του για τον κάθε σκύλο ώστε να τον εξετάσει, να τον δει να κινείται και να υπαγορεύσει στον Γραμματέα Στίβου την αξιολόγησή του. Ας προσπεράσουμε τις συχνές πρακτικές δυσκολίες και αστάθμητους παράγοντες, όπως το να βρέχει καταρρα- κτωδώς και ο κριτής να πρέπει να εξασκήσει τα καθήκοντά του τυλιγμένος σε ένα αδιάβροχο, οι εκθέτες να είναι άπειροι και να μην ξέρουν να στήσουν ή να κινήσουν σωστά τους σκύλους τους, ο Γραμματέας ή ο Υπεύθυνος Στίβου να είναι άπειροι και...ας «εισβάλουμε» στο μυαλό του.

Η εξέταση

Μέσα σε ενάμιση περίπου λεπτό ο κριτής θα πρέπει να εξετάσει τον σκύλο και να τον δει να κινείται. Ταυτόχρονα θα πρέπει να συγκρατεί στο μυαλό του τις σημαντικότερες διαπιστώσεις του (αρετές και ελαττώματα του κάθε ζώου), τα οποία θα πρέπει να αποτυπώσει γραπτώς αμέσως μετά.

Κατά την εξέταση, ο κριτής πρέπει με την όραση και την αφή του να διαπιστώσει σχεδόν τα πάντα για την μορφολογική αξία του ζώου και κατά πόσο αυτή ανταποκρίνεται στο πρότυπο της φυλής του. Περίγραμμα, αναλογίες, μέγεθος, χαρακτηριστικά φύλου (αρρενωπότητα– θηλυκότητα) και γενική κατάσταση, είναι οι πρώτες του διαπιστώσεις. Αμέσως μετά με την αφή και κοντινότερη εξέταση πρέπει να διαπιστωθούν και καταγραφούν στο μυαλό του σχεδόν τα πάντα:

μέγεθος, και σημαντικές αναλογίες κεφαλιού, αρμονία χαρακτηριστικών κεφαλής(αναλογίες κρανίου-ρύγχους, άξονες κρανίου-ρύγχους, θέση-σχήμα-χρώμα ματιών, θέση-σχήμα-μέγεθος-φορά αυτίων), χρωστική, εύρος και συναρμογή σιαγώνων, αριθμός δοντιών (πιθανές ελλείψεις και σημαντικότατα αυτών).

Ακολουθούν μήκος-εύρος-θέση λαιμού, γραμμή ράχης, μήκος-εύρος-κλήση λεκάνης, θέση-σχήμα-μέγεθος-φορά ουράς, εύρος-βάθος-σχήμα θώρακα, μήκος και κλίση οστών μπροστινών και πίσω σκελών, μήκος-εύρος οσφύος, μέγεθος-σχήμα πατούσων, μυϊκή κατάσταση, μήκος υφή-πυκνότητα-χρώμα τριχώματος....

Η κίνηση

Ακολουθεί η αξιολόγηση της κίνησης του ζώου: κατά την διάρκεια της πλαϊνής κίνησης, δηλαδή στο χρόνο μίας ή δύο περιστροφών μέσα στο στίβο (με εξαίρεση τους Γερμανικούς Ποιμενικούς, των οποίων οι ειδικοί κριτές για κάποιο ανεξήγητο λόγο θεωρούν ότι μάλλον διαφέρουν μορφολογικά από τις υπόλοιπες 360 αναγνωρισμένες φυλές και απαιτούν να τρέχουν μέσα στο στίβο μέχρι εξαντλήσεως!), ο κριτής θα πρέπει να διαπιστώσει την αρμονία της κίνησης, τη «ρευστότητα» της, τη δύναμη και ευκολία έκτασης των μπροστινών σκελών και ώθησης των πίσω, το εύρος δια- σκελισμού, τη θέση και σταθερότητα της ράχης, τη κλίση της λεκάνης, τη θέση και κράτημα της ουράς, τη κλίση του λαιμού και το κράτημα του κεφαλιού (το οποίο συχνά υποδηλώνει και την υπερηφάνεια και ιδιοσυγκρασία του ζώου).

Κατά την κίνηση προς τον κριτή πρέπει να δει την νοητή ευθεία κίνησης των μπροστινών σκελών, το εύρος μεταξύ τους, τη θέση αγκώνων, καρπών και πατούσων.

Αντίστοιχα, στη πίσω κίνηση, το νοητή ευθεία κίνησης των πίσω σκελών, το εύρος μεταξύ τους, τη θέση των γονάτων, των ταρσών και πατούσων.

Η γραπτή αξιολόγηση

Στο επόμενο ενάμιση λεπτό ο κρι τής θα πρέπει να αποτυπώσει τις δι απιστώσεις του υπαγορεύοντας την κριτική του στον Γραμματέα Στίβου.

Ο χρόνος που έχει στη διάθεσή του είναι φυσικά μισός, καθότι ο άλλος μισός χρειάζεται στον Γραμματέα για να γράψει. Άρα, σε λιγότερο από ένα λεπτό ή διαφορετικά σε 3-5 γραμμές, ο κριτής θα πρέπει να μπορέσει να μεταφέρει στον εκθέτη την ειλικρινή του άποψη για τον σκύλο, αναφέροντας τα σημαντικότερα προτερήματα και ελαττώματά του, με τρόπο σαφή, περιεκτικό, κατανοητό και ευγενικό.

Μια πραγματική άσκηση μυαλού, ιδιαίτερα αν σκεφτεί κανείς ότι η ίδια διαδικασία ακολουθείται χωρίς διακοπή για 60-80 ή και περισσότερους σκύλους...

Μέσα στο κείμενο της αξιολόγησής του, ο κριτής θα πρέπει να βρει χρόνο και τρόπο να αναφερθεί στη γενική εικόνα και περίγραμμα του ζώου, στο βαθμό συνολικής φυλετικής τυπικότητάς του, στο κεφάλι του, στη σωματική κατασκευή και μορφολογία, και στη κίνηση. Ακόμα, στο τρίχωμα και χρώμα (στις φυλές που είναι σημαντικό), και στο χαρακτήρα / παρουσία στο στίβο (αν έχει να αναφέρει κάτι ιδιαίτερα θετικό ή αρνητικό για αυτά, π.χ. υπερηφάνεια, αυτοπεποίθηση, νευρικότητα, δειλία, επιθετικότητα, απειθαρχία κλπ.)

Παράδειγμα κατανοητής, περιεκτικής και ευγενικής αξιολόγησης: «Αρρενωπός, με τυπικό περίγραμμα και αναλογίες. Αναπτυγμένο κεφάλι με εύρος ρύγχους, σκούρα αμυγδαλωτά μάτια και μεγάλα αυτιά. Βαθύς θώρακας, ουρά κάπως χαμηλά τοποθετημένη. Κινείται με εύρος διασκελισμού, κάπως στενά πίσω. Τυπική υφή τριχώματος, εξωστρεφής χαρακτήρας».

Παράδειγμα ασαφούς, σύντομης και αρνητικής αξιολόγησης: «Καλό κεφάλι, πλήρης οδοντοστοιχία, καλή κίνηση. Ανοιχτόχρωμα μάτια, χαλαρή ράχη».

Αμέσως μετά το τέλος της αξιολόγησης, ο κριτής πρέπει να είναι έτοιμος να συμπυκνώσει την συνολική του άποψη για το ζώο με τον χαρακτηρισμό «Εξαίρετος» ή «Πολύ Καλός» ή «Καλός» ή «Επαρκής». Και αμέσως να προχωρήσει στην εξέταση του επόμενου ζώου.

Η κατάταξη

Όμως η εγκεφαλική άσκηση για τον κριτή δεν τελειώνει με την αξιολόγηση του κάθε ζώου.

Αντίθετα, η πρόκληση δεν έχει καν αρχίσει, μέχρι τη στιγμή που θα πρέπει να επιλέξει τα τέσσερα καλύτερα ζώα μίας κατηγορίας και να τα κατατάξει 1ος έως 4ος. Και κατόπιν ανάμεσά στους πρώτους να απονείμει το CAC/CACIB και μετά τον Καλύτερο Φυλής.

Κατά την διαδικασία αυτή ο κριτής θα πρέπει να ενεργοποιήσει σε μεγαλύτερο βαθμό τις εγκεφαλικές ικανότητες της μνήμης του, της ανάλυσης, της σύνθεσης και της ταχύτητας λήψης αποφάσεων.

Με άλλα λόγια, θα πρέπει να έχει συγκρατήσει την ουσία της άποψής του για τον κάθε σκύλο, ταχύτατα να συνυπολογίσει τα υπέρ και τα κατά του, να τα συγκρίνει με των άλλων συναγωνιζόμενων σκύλων και να αποφασίσει ποιος (και γιατί) θα είναι πρώτος, δεύτερος κλπ.

Αυτές είναι εγκεφαλικές διαδικασίες δύσκολο να αποτυπωθούν στο χαρτί ή να αναλυθούν.

Γίνονται σε μεγάλο βαθμό ενστικτωδώς, ανάλογα με τον βαθμό γνώσης, πείρας, ταλέντου και ικανότητας του κάθε κριτή.

Μην πυροβολείτε τον κριτή!

Σε ένα απλοϊκό υποθετικό παράδειγμα, τέσσερις σκύλοι συναγωνίζονται για τις τέσσερις

θέσεις μίας κατηγορίας:

• Σκύλος Α: Έχει ένα θαυμάσιο, τυπικό κεφάλι, δυνατά κόκαλα, βαθύ στήθος, αλλά κυρτή ράχη, ελλιπή πίσω γωνίωση και περιορισμένη κίνηση (επακόλουθο των παραπάνω)

• Σκύλος Β: Έχεις τις καλύτερες αναλογίες, τυπικό περίγραμμα και περηφάνια. Όμως ανοιχτόχρωμα μάτια (αντί σκουρόχρωμα) αδύνατη κάτω σιαγώνα και του λείπουν δύο προγόμφιοι 1.

• Σκύλος Γ: Τίποτα το εντυπωσιακό σε εμφάνιση, χωρίς ιδιαίτερο τύπο, αλλά ουσιαστικά μορφολογικά αλάνθαστος.

• Σκύλος Δ: Το «αστέρι» της κατηγορίας! Από τη πρώτη στιγμή που ο κριτής τον είδε είπε μέσα του «να ο νικητής μου»! Όταν όμως εξετάζει το δάγκωμα διαπιστώνει ελαφρύ προγναθισμό (σοβαρό ελάττωμα στη φυλή του) και λίγο μετά ο σκύλος του γρυλίζει (ένδειξη επιθετικότητας).

Λοιπόν; Θα θέλατε να ήσασταν στο μυαλό του κριτή και στη θέση του; Τι θα πρέπει να κάνει; Να αποβάλλει τον ουσιαστικά καλύτερο σκύλο της κατηγορίας, τον Δ, όπως ζητούν οι κανονισμοί εκθέσεων, λόγω ένδειξης επιθετικότητας (που όμως δεν εκφράστηκε πλήρως), να τον υποβαθμίσει σε «ΠΟΛΥ ΚΑΛΟΣ» ή «ΚΑΛΟΣ» λόγω του ελαφρύ προγναθισμού ή να συμψηφίσει το ελάττωμα αυτό με όλα τα προτερήματα και την συνολική υψηλή ποιότητα του ζώου; Και τι θέση να του δώσει;

Και όσον αφορά τους υπόλοιπους σκύλους; Να δώσει βαρύτητα στο αξιόλογο κεφάλι του Α (σημαντικό για τη φυλή), παραμερίζοντας τις εμφανείς μορφολογικές ατέλειες; Και τι θέση να του δώσει; Να δώσει προτεραιότητα στη θετική συνολικά εικόνα του Β, παραμερίζοντας τα δικά του ελαττώματα;

Η να δώσει 1η θέση στον χωρίς ελαττώματα Γ, ο οποίος ουσιαστικά δεν έχει καμία ιδιαίτερη ποιότητα και λάμψη, που να αιτιολογούσαν την πρωτιά...;

Γεγονός είναι ότι πρέπει να πάρει την απόφασή του γρήγορα, γιατί ακολουθούν και άλλοι σκύλοι!

Και γεγονός επίσης είναι ότι, όπως και να κατατάξει τα ζώα, οι κακόπιστοι παρατηρητές ή οι ιδιοκτήτες των σκύλων που δεν κέρδισαν, συχνά θα πουν:

Αν δώσει την πρωτιά στον Α: «μα δεν είδε την κίνηση του;»,

Αν δώσει την πρωτιά στον Β: «μα δεν είδε τα μάτια του;»,

Αν δώσει την πρωτιά στον Γ: «μα πως μπόρεσε να δώσει πρώτη θέση σε ΑΥΤΟΝ τον σκύλο!»

και Αν δώσει την πρωτιά στον Δ: «μα δεν είδε ότι πήγε να τον δαγκώσει;»..!

Όποια απόφαση και να πάρει τελικά ο κριτής, κάποιοι θα βρουν πάντα να πουν...

Πολλά βλέπει και διαπιστώνει ένας καλός κριτής. Όμως βρίσκεται στο κέντρο του στίβου με καθήκον να αποφασίσει γρήγορα και να κατατάξει τα ΥΠΑΡΧΟΝΤΑ ζώα και ΟΧΙ τα «ΙΔΑΝΙΚΑ», που θα ήθελε να είχε μπροστά του. Το «ιδανικό» άλλωστε ουσιαστικά δεν υφίσταται, ούτε στη φύση, ούτε μέσα στον στίβο των εκθέσεων...

gkostopoulos.gr