Εκπαίδευση με κλίκερ

Ο έξυπνος κομψός επιστημονικός όρος για την εκπαίδευση με κλίκερ είναι «operant conditioning», που ακούγεται κάπως περίεργο.
Στην πραγματικότητα δεν είναι. Είναι ο τρόπος που όλοι μαθαίνουμε, και σημαίνει να επαναλαμβάνουμε τις συμπεριφορές που ανταμείβονται, δηλαδή που έχουν ευχάριστα αποτελέσματα και να αποφεύγουμε αυτές που δεν επιβραβεύονται, δηλαδή που έχουν δυσάρεστα αποτελέσματα.

Στην εκπαίδευση με κλίκερ, το ευχάριστο αποτέλεσμα κερδίζει ένα κλικ, και το κλικ σημαίνει, «πάρε μια ανταμοιβή». Το δυσάρεστο αποτέλεσμα απλά δεν κερδίζει κλικ, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει «ανταμοιβή».

Με ανθρώπινους όρους, το ευχάριστο αποτέλεσμα αν μαγειρέψω δείπνο για τον σύντροφό μου, είναι ότι έπειτα θα αναλάβει εκέινος το πλύσιμο των πιάτων, το οποίο μισώ.

Με όρους σκυλίσιους το ευχάριστο αποτέλεσμα του να κάτσει όταν το ζητήσω, είναι μια ανταμοιβή, η οποία θα μπορούσε να είναι μια λιχουδιά ή θα μπορούσε να είναι οι κηδεμόνες του να τον χαιρετίσουν κατά την επιστροφή τους στο σπίτι, ή θα μπορούσε να είναι ένα παιχνίδι ή ένα «παραχάιδεμα».

Το κλίκερ είναι ένα κουτί με μια μεταλλική ταινία που κάνει έναν διακριτικό ήχο που είναι πάντα ο ίδιος. Αντί για κλίκερ, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε κάτι άλλο, όπως ένα στυλό που να ανοιγοκλείνει κάνοντας παρόμοιο ήχο, αλλά τα κλίκερs έχουν σχεδιαστεί ώστε να είναι εύκολα στη χρήση, και να μην κάνουν αυτό το θόρυβο κατά λάθος. Είναι πολύ φθηνά, επίσης, οπότε μπορείτε να αγοράσετε ένα.
Ο λόγος που χρησιμοποιούμε τα κλίκερs, είναι ότι σε αντίθεση με μια φωνή, το κλικ είναι πάντα το ίδιο. Ένα κλικ δεν θα «προδώσει» ποτέ ότι αισθάνεστε κουρασμένος ή λυπημένος ή θυμωμένος ή ενοχλημένος, και έτσι δεν θα δώσει στο σκύλο σας συγκεχυμένα σήματα. Επίσης, για τους περισσότερους ανθρώπους είναι πολύ πιο εύκολο να κάνουν κλικ στο σωστό χρόνο, από ότι να πουν «μπράβο».

Το άλλο πράγμα που χρειάζεστε είναι το «ευχάριστο αποτέλεσμα», δηλαδή η ανταμοιβή του. Αυτό εξαρτάται από το σκύλο σας, οπότε επιλέξτε αυτό για το οποίο θα πουλήσει την ψυχή του, αρκεί να μην είναι κάτι δηλητηριώδες για το σκύλο (π.χ. σοκολάτα).

Πιστεύω ότι κομμάτια τυρί, κέικ συκώτι, λουκάνικ, κομμένα σε μικρά κομματάκια λειτουργούν πολύ καλά. Σε άλλα σκυλιά βέβαια αρέσουν άλλα πράγματα.

Σε μερικά σκυλιά δεν αρέσει το φαγητό, παρά προτιμούν ένα αγαπημένο παιχνίδι. Και αυτό μπορεί να είναι ανταμοιβή, απλά βεβαιωθείτε ότι είναι πραγματικά το αγαπημένο παιχνίδι του σκύλου σας και ότι το παίρνει μόνο ως ανταμοιβή στην εκπαίδευση με κλίκερ.

Και πώς το σκύλο σας γνωρίζει ότι το κλικ σημαίνει κάτι, και τι θα πρέπει το κλικ να σημαίνει;

Διδάξτε το σκύλο σας ότι ο ήχος κλικ πάντα ακολουθείται από ανταμοιβή. Ποτέ μην κάνετε κλικ χωρίς να ακολουθήσει ανταμοιβή. Παρακάτω θα πω λίγα περισσότερα για αυτό.
Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να καθίσετε με ένα δοχείο με «ανταμοιβές», να κάνετε κλικ και να δώσετε στο σκύλο σας μια ανταμοιβή. Όταν ακούει το κλικ και αρχίσει να σας κοιτάζει με ένα πραγματικά ισχυρό βλέμμα «πού είναι η ανταμοιβή μου;», να ξέρετε ότι «έπιασε το νόημα». (Ίσως χρειαστεί να κάνετε κλικ και να περιμένετε μερικά δευτερόλεπτα ...).

Το κλικ σηματοδοτεί τη σωστή συμπεριφορά, οπότε πρέπει να το χρησιμοποιήσετε κατά την ακριβή στιγμή που ο σκύλος κάνει το πράγμα που θέλατε, όχι πριν και όχι μετά.

Αν κάνετε κλικ για να κάτσει ο σκύλος, τότε θα κάνατε κλικ την ίδια στιγμή που το σκύλο σας αγγίζει το έδαφος. Δεν πειράζει εάν τυχόν πηδήξει πάνω τη στιγμή που θα ακούσει το κλικ, αναμένοντας την ανταμοιβή του.
Τώρα, πώς κάνετε το σκύλο σας να μάθει να εργάζεται για το κλικ. Αυτό είναι το πιο δύσκολο μέρος.

Ξέρει ήδη ότι το κλικ σημαίνει ότι παίρνει μια ανταμοιβή ̇ αυτό που κατά πάσα πιθανότητα δεν γνωρίζει, είναι ότι είναι δουλειά του να σας κάνει να κάνετε το κλικ.

Υπάρχουν δύο βασικές μέθοδοι για να ξεκινήσετε να εκπαιδεύετε το σκύλο σας με κλίκερ. Μερικά σκυλιά προτιμούν τον έναν τρόπο, ορισμένα προτιμούν τον άλλο.

Η πρώτη μέθοδος είναι να «παρασύρετε» το σκύλο σας σε μια θέση, με τη χρήση της ανταμοιβής (τη λιχουδιά ή το παιχνίδι).

Δελεάστε το σκύλο στο να καθίσει με μία ανταμοιβή. Κρατήστε τη πάνω από τη μύτη του και στη συνέχεια κινήστε το χέρι σας πίσω, έτσι ώστε για να κρατήσει τη μύτη του κοντά στην ανταμοιβή, να πρέπει να καθίσει. Κάντε κλικ ΜΟΛΙΣ καθίσει και δώστε του την ανταμοιβή. Θα σκεφτεί τότε «Ω, τέλεια!».

Επαναλάβετε το ίδιο μερικές φορές και πιθανότατα θα ανακαλύψετε ότι αρχίζει να κάθεται πριν τον παρασύρεται σε αυτό, και να σκεφτεί «όταν κάθομαι, σε κάνει να μου κάνεις αυτόν το θόρυβο, και ο θόρυβος σημαίνει παίρνω μια ανταμοιβή».

Εάν μετά από ένα σύντομο διάστημα περίπου πέντε λεπτών ο σκύλος σας είναι σαφώς προβληματισμένος ως προς το γιατί κάνετε το κλικ και του δίνετε ανταμοιβές, κάντε ένα διάλειμμα και συνεχίστε αργότερα. Μπορεί να πάρει σε μερικά σκυλιά λίγο παραπάνω για να το καταλάβουν, αλλά εσείς πρέπει να επιμείνετε για να το καταλάβει ο σκύλος μόνος του. Αυτό είναι που βοηθάει τα σκυλιά στην εκπαίδευση με κλίκερ -όπως και με τους ανθρώπους- ένα μάθημα που το μαθαίνει κανείς από μόνος του, μαθαίνεται πολύ πιο εύκολα.

Αν είχε μια στιγμή «αναλαμπής», και κάθεται με πλήρη κατανόηση ότι θα κάνετε κλικ και να τον ανταμείψετε, τότε είναι ώρα να προσθέσετε τη λέξη που θέλετε να χρησιμοποιήσετε για την εντολή. Οπότε με το που κάθεται, λέτε «κάτσε», κάνετε κλικ και τον ανταμοίβετε.

Τώρα, έχετε ένα σκύλο που κάθεται, όταν του το ζητάτε, και είναι πρόθυμος να το πράξει, αλλά πηδάει πάνω τη στιγμή που κάνετε κλικ, για να πάρει τη ανταμοιβή του. Πώς θα σταματήσει αυτό;

Πραγματικά εύκολα: τον αφήνετε να περιμένει δύο δευτερόλεπτα πριν κάνετε το κλικ. Τότε περιμένετε τρία δευτερόλεπτα .. κλπ, μέχρι να μάθει να μένει καθισμένος για όσο χρονικό διάστημα θέλετε, μέχρι να κάνετε κλικ.


Η δεύτερη μεθόδος, που ονομάζεται “shaping”, είναι όταν δεν τον δελεάζετε καθόλου, παρά περιμένετε από το σκύλο να κάνει την πράξη (π.χ. να καθίσει) από μόνος του, ή τουλάχιστον το πρώτο μέρος της.

Για το «κάτσε» για παράδειγμα, περιμένουμε έως ότου ο σκύλος καθίσει και κάνουμε κλικ ακριβώς τη στιγμή που θα κάθεται και, στη συνέχεια του δίνουμε την ανταμοιβή του.

Η πρόοδος πρέπει να γίνει όπως και όταν δελεάζουμε (πρώτη μέθοδος), αλλά περιμένουμε από το σκύλο να κάνει την πράξη (π.χ. να κάτσει).

Μερικά σκυλιά είναι πολύ καλά σε αυτό, και αυτό πραγματικά εξασκεί το μυαλό τους. Άλλα σκυλιά δεν είναι τόσο καλά σε αυτό και αν χρησιμοποιείτε αυτή τη μέθοδο πιθανόν να βαρεθούν.

Έχετε στο μυαλό σας ότι πολλά μεγάλα σε ηλικία σκυλιά είναι συνηθισμένα να εκπαιδεύονται με τη χρήση μεθόδων που τα ωθούν και υποκινούν να κάνουν αυτό που ο ιδιοκτήτης θέλει, και ένας εκπληκτικά μεγάλος αριθμός σκύλων πραγματικά δεν καταλαβαίνει τι πραγματικά σημαίνουν οι εντολές των κηδεμόνων τους. Έτσι, αν κάτι δεν λειτουργήσει την πρώτη φορά, καθώς δεν είναι συνηθισμένα να επιβραβεύονται για να σκέφτονται από μόνα τους, πιθανόν να βαρεθούν και να τα παρατήσουν.

Μπορείτε πάντα να αρχίσετε με το να δελεάζετε αρχικά και να χρησιμοποιήσετε τη δεύτερη μέθοδο αργότερα, αν νομίζετε ότι ο σκύλος σας είναι έτοιμος για αυτό.

Μερικά σκυλιά απογοητεύονται από τα δελεάσματα. Μια μικρή απογοήτευση μπορεί να είναι ένα καλό πράγμα και, σαν κάποιους ανθρώπους, κάποια σκυλιά όταν απογοητευθούν μπορεί να δοκιμάσουν νέα πράγματα εξαιτίας της απογοήτευσης. Άλλοι σκύλοι, αποσυντονίζονται και χάνουν τη συγκέντρωσή τους, αρχίζουν να γαβγίζουν ή να επαναλαμβάνουν εντολές που ξέρουν ήδη αντί να σκεφτούν κάτι καινούργιο.

Όπως και νά ‘χει πάντως, οι κανόνες παραμένουν οι ίδιοι: κάντε κλικ όταν συμβαίνει η επιθυμητή συμπεριφορά, καθυστερήστε το κλικ για να βελτιώσουν τη διάρκεια της συμπεριφοράς.


Και τώρα τι γίνετε, αν έχετε μια συμπεριφορά που δεν θέλετε, ή αν η ποιότητα της συμπεριφοράς δεν είναι επαρκής.

Αν είναι κάτι που δεν θέλατε, ας πούμε θέλατε να διδάξετε το σκύλο σας πώς να κάνει το «κόλλα το» και προσπαθεί να σας «γρατσουνίσει» αντ 'αυτού, αγνοήστε το. Δεν κάντε κλικ, δεν παίρνει ανταμοιβή.

Εάν η συμπεριφορά είναι «φτωχή», αν ας πούμε κάθεται, αλλά αργά και πρόχειρα, όχι γρήγορα και «καθαρά», και πάλι, μην κάνετε κλικ και αγνοήστε το.
Πρέπει να γνωρίζετε ότι δεν πρέπει να περιμένετε πάρα πολλά, πολύ γρήγορα, καθώς μερικά σκυλιά μαθαίνουν πολύ γρήγορα, ενώ κάποια άλλα χρειάζονται λίγη επανανάληψη.
Επίσης, μην κάνετε τις εκπαιδεύσεις να διαρκούν πάρα πολύ. Εάν δεν επιτύχετε μέσα σε πέντε λεπτά, άλλα πέντε θα προκαλέσουν απογοήτευση. Αφήστε το και επιστρέψτε αργότερα.
Αν επιτύχατε σε μόνο δύο λεπτά, διακόψτε το μάθημα στο σημείο της επιτυχίας και επιστρέψτε σε αυτό αργότερα.


Πιο δύσκολες εντολές:

Τα παρακάτω είναι λίγο πιο προχωρημένα και χρησιμοποιούμε μια τεχνική που ονομάζεται “back chaining”.
Καλά παραδείγματα back chaining τρικς ή συμπεριφορών είναι το “heelwork to music”. Αυτές οι τετράλεπτες ή μεγαλύτερες ρουτίνες, που συχνά περιλαμβάνουν περισσότερους από ένα σκύλους, να κάνουν διαφορετικές συμπεριφορές ταυτόχρονα, διδάσκονται με “back chaining”.
Ένα κόλπο που θα μπορούσατε να διδάξετε με τη μέθοδο αυτή είναι το «συμμάζεψε». Ο στόχος είναι να πάρει ο σκύλος διάφορα παιχνίδια από το πάτωμα και να τα βάλει στο κουτί των παιχνιδιών.

Ακούγεται πολύ εντυπωσιακό και όταν διδάσκεται σωστά είναι πολύ εντυπωσιακό όντως.

Για να διδάξετε αυτό το τέχνασμα θα πρέπει πρώτα να το χωρίστετε σε διάφορα μέρη. Ξεκινήστε με το τελευταίο μέρος του τρικ, που είναι να αφήσει ο σκύλος το παιχνίδι στο κουτί.

Καθίστε κοντά στο κουτί, κρατώντας στο χέρι σας ένα παιχνίδι με το οποίο ο σκύλος δεν θέλει να παίζει. Δώστε στο σκύλο σας το παιχνίδι και είναι πιθανόν να το πάρει και να το αφήσει αμέσως, διότι πιστεύει πως είναι βαρετό και δεν το θέλει πραγματικά. Αν το κρατήσει και θέλει να το πάρει μαζί του, σκεφτείτε έναν αθόρυβο τρόπο να τον ενθαρρύνετε να το ρίξετε μέσα στο κουτί, αλλά προσπαθήστε να μην μιλάτε πάρα γιατί αλλιώς μπορεί να μπερδέψετε το σκύλο.
Αν ρίξει το παιχνίδι στο κουτί, κάντε κλικ και δώστε του μια ανταμοιβή.

Επαναλάβετε το ίδιο μερικές φορές, έως ότου είναι πραγματικά σαφές και ξεκάθαρο ότι όταν το παιχνίδι μπαίνει στο κουτί, τότε είναι που ακούγεται το κλικ και παίρνει ο σκύλος την ανταμοιβή. Επιτρέψτε του να κάνει λάθη, όπως να αφήσει το παιχνίδι στο πάτωμα, εξάλλου ο καθένας πρέπει να κάνει λάθη για να μάθει.

Υποθέτοντας ότι το κάνει σωστά, το επόμενο στάδιο είναι να πάρει το παιχνίδι από σας και να πάει προς το κουτί που είναι τώρα πιο μακριά.

Μπορεί να χρειαστεί να χωρίσετε την απόσταση σε μικρότερα μέρη, αν είστε σε ένα μεγάλο δωμάτιο και κάθε φορά να προσπαθείτε να κάνετε το σκύλο σας να επιτύχει όσο καλύτερα γίνετε, και να καθυστερείτε το κλικ και την ανταμοιβή μέχρι να εκτελέσει σωστά.

Μετά από αυτό, θέλετε να πάρει το παιχνίδι από το πάτωμα και να το βάλει στο κουτί, και έπειτα το επόμενο στάδιο θα είναι δύο παιχνίδια (θα μπορούσατε να εναλλάσσετε τα δύο αυτά στάδια).

Όταν πάρει το κολάι και μάθει να μαζεύει μερικά παιχνίδια από το δάπεδο και να τα βάζει στη θέση τους στο κουτί, διασκορπίστε τα παιχνίδια πιο μακρυά μεταξύ τους. Στη συνέχεια, το τελικό στάδιο θα είναι να δουλέψετε με τα παιχνίδια που αγαπάει. Προσοχή όμως, η ανταμοιβή θα πρέπει να δίνεται για την τακτοποίηση τους, και όχι αν παίζει με αυτά.

Τέλος, όταν θα μπορεί να πάρει πέντε αγαπημένα παιχνίδια και να τα βάλει στο κουτί, μπορείτε να αρχίσετε να προσθέτετε τη λέξη που θέλετε, π.χ. «τακτοποίησε».

Μερικές φορές όαν θέλετε να διδάξετε ένα μεγάλο κόλπο ή ρουτίνα, βοηθάει να καταγράφετε κάθε στάδιο, έτσι ώστε να μπορείτε να εστιάσετε καλύτερα και να μην αποσπάται η προσοχή σας.


Τι πρέπει να κάνετε και τι να μην κάνετε:

Μην χρησιμοποιήσετε το κλίκερ σαν ένα τηλεχειριστήριο! Δεν είναι για να τραβήξει την πρσοχή του σκύλου σας, δεν θα του «αλλάξει κανάλι», δεν θα τον βάλει στη σίγαση. Το μόνο που κάνει είναι να σημειώνει τη σωστή συμπεριφορά.

Να βεβαιωθείτε ότι ο χρονισμός σας είναι ακριβής.

Να μην ξεχάσετε την ανταμοιβή μετά από κάθε κλικ, ακόμη και αν κάνατε κλικ κατά λάθος. Είναι πολύ πιο εύκολο να διορθωθεί μια λανθασμένα επιβραβευμένη συμπεριφορά, από ότι είναι να διδάξετε πάλι στο σκύλο σας πως το κλικ σημαίνει ότι πραγματικά έχει κάνει το σωστό πράγμα.

Να ξεκινήσετε με εύκολα πράγματα και προχωρήσετε σε πιο δύσκολα καθώς προοδεύετε. Βοηθάει το σκύλο σας στο να προσπαθεί να σκέφτεται.

Μην προκαλείτε την τύχη σας. Εάν ο σκύλος σας έχει τέλεια συμπεριφορά, διακόψτε εκεί και επιστρέψτε λίγες ώρες αργότερα.

Μη μπερδεύετε το σκύλο σας σταματώντας και αλλάζοντας το πράγμα για το οποίο κάνετε το κλικ.
Να κάνετε την εκπαίδευση σε διάφορους χώρους. Τα σκυλιά συχνά συνυφαίνουν τον περιβάλλοντα χώρο με ότι μαθαίνουν και ίσως να μην καταλάβουν ένα σύνθημα ή μια εντολή σε ένα νέο περιβάλλον (ένας λόγος που τα σκυλιά μπορεί να συμπεριφέρονται άψογα σε αίθουσα εκπαίδευσης, αλλά φαίνεται να σας αγνοούν στο πάρκο!).


Διασκεδάστε με την εκπαίδευση με κλίκερ, έχει πλάκα!

happydogsworld.com