DogWorld: Aρχαίες Ελληνικές Φυλές Σκύλων (Μερος 1ο)

Αρχαίες ελληνικές φυλές κυνών (επιβίωσις).

Όπως γράφει ο αείμνηστος αρχαιολόγος Σπύρος Μαρινάτος : “Όλοι οι πολιτισμένοι λαοί της αρχαιότητος είχον καλλιεργήσει κύνας. Οι Αιγύπτιοι συχνά μας τους παρουσιάζουν εις τα μνημεία των, εκ της κοιλάδος δε του Νείλου φαίνεται ότι κατάγονται ορισμένα είδη ευρωπαϊκών κυνών”. Συγγενείς του κυνός στην μεγάλη οικογένεια των κυνιδών είναι οι αλεπούδες, οι λύκοι και τα τσακάλια…

Από την ελληνική μυθολογία βλέπουμε ότι πολλά τέρατα είχαν την μορφή σκύλου : η Σκύλλα και η Χάρυβδις, ο Κέρβερος κ.ά. Αυτό ίσως να οφείλεται στο ότι την παλαιότατη εκείνη εποχή ο σκύλος, όντας άγριο και μη εξημερωμένο ζώο, συμπεριφέρονταν ανταγωνιστικά απέναντι στον άνθρωπο…

Με την πάροδο του χρόνου ο σκύλος εξημερώθηκε και απέκτησε ένα διαφορετικό πρόσωπο, αυτό του πιστού φύλακα, συντρόφου και φίλου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Άργος, ο πιστός τετράποδος φίλος του Οδυσσέως, ο οποίος περιμένει να δει το αφεντικό του πριν ξεψυχήσει, όπως μας διασώζει ο Όμηρος στην Οδύσσεια.

Τα σκυλιά την αρχαία εποχή είχαν τις ίδιες ασχολίες που έχουν και σήμερα, με μόνη διαφορά ότι γενικά δεν είχε ακόμη καθοριστεί με σαφήνεια ο προορισμός της κάθε γενεάς. Ο σκύλος και τότε, όπως και σήμερα, χρησίμευε για τσοπανόσκυλο (ποιμενικός κύων), φύλακας (πυλωρός, πυλαυρός, θυρωρός, οικουρός ή δέσμιος κύων όταν ο φύλακας σκύλος ήταν δεμένος), κυνηγόσκυλο (θηρατικός, θηρευτικός, αγρευτικός κύων) δίπλα στον Έλληνα κυνηγό… Αλλά και η ίδια η λέξις προέρχεται από την παρουσία του : Κυναγός > Κυνηγός = ο άγων τον κύνα (…αλλά και – σε μερικές περιπτώσεις – ο αγόμενος από τον κύνα..!).

Αμφικέφαλο ειδώλιο τετράποδου ζώου από το Αρτεσιανό Καρδίτσας (Μαγουλίτσα I). Σχηματοποιημένο, με τριγωνικά κεφάλια που καταλήγουν σε οξύ ρύγχος, έχει κυλινδρικό λαιμό και αυτιά κοντά και όρθια. Χρονολογείται στην Ανώτερη Νεολιθική (περ. 6.500 - 5.800 π.Χ.)

Χάραγμα σκιαγραφίας σκύλου. Λεπτομέρεια μεγάλου πήλινου πιθαριού που βρέθηκε σε θάλαμο οικίας της Πρωτοελλαδικής Εποχής του Ασκηταριού Ραφήνας (3η χιλιετία π.Χ.). Εντύπωση προκαλεί ο νατουραλισμός του σχεδίου (Αθήναι, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο)

Μινωϊκή σφραγίδα με παράσταση σκύλου φύλακα, που φέρει περιλαίμιο. Κνωσσός, Γύρω στα 1.400 π.Χ. (Φωτογραφία του Α. Έβανς, από σχέδιο)

Υπήρχαν επίσης οι πολεμισταί κύνες, οι άθλοι των οποίων αναφέρονται σε περιγραφές μαχών όπως του Μαραθώνα, της Μαντινείας κ.α. Ο ζωγράφος Μίκων, τίμησε τον κύνα που συνόδευε τον Αθηναίο κύριό του στην μάχη του Μαραθώνα, απεικονίζοντάς τον μεταξύ των καλύτερων Ελλήνων πολεμιστών… (Αιλιανός ΖΙ 7.38).

Υπήρχαν ακόμη οι μαχηταί κύνες, οι οποίοι πάλευαν με τα θηρία στον στίβο, παρέχοντας θέαμα, ιδιαίτερα στους Ρωμαίους. Υπήρχαν, τέλος, μικρόσωμα σκυλιά, όπως αυτά της Μελίτης (Μάλτας) που συνόδευαν τις πλούσιες κυρίες τους στον περίπατο, στο φαγητό ακόμη και στον ύπνο τους. Συνήθεια που μεταδόθηκε από τους Έλληνες και στους Ρωμαίους. Οι τιμές της αγοράς σκύλων στην Αρχαία Ελλάδα διαμορφώνονταν ανάλογα. Ο Αλκιβιάδης είχε αγοράσει τον περίφημο σκύλο του, που του είχε μάλιστα ακρωτηριάσει την ουρά, στην τιμή των “ἑβδομήκοντα μνῶν”, ποσό σημαντικό για την εποχή εκείνη (Πλούταρχος “Αλκιβιάδης” 9.1). “Ἔχων δὲ κύνα πάγκαλον ἐωνημένον ἑπτακισχιλίων δραχμῶν ἀπέκοψεν αὐτοῦ τὴν οὐράν” διαβάζουμε στα Αποφθέγματα (186 D) για το ίδιο γεγονός… 70 μνες αντιστοιχούσαν στο ποσό των 7.000 δραχμών, την στιγμή που ένα τάλαντο είχε αξία 6.000 δραχμών (60 μνων).

Ο Αλέξανδρος Γ’ ο Μέγιστος των Ελλήνων, τον περίφημο ινδικό του κύνα Περίττα, που «η γενιά του κρατούσε από λιοντάρι», και στην μνήμη του οποίου είχε ιδρύσει μεγαλοπρεπή πόλη, τον είχε αγοράσει 100 μνες. Έναν άλλο κύνα θηλυκό παιονικής καταγωγής, με το όνομα Τρίακος, είχε δωρίσει στον Αλέξανδρο ο σατράπης της Παιονίας. 65 φυλές αναφέρεται πως υπήρχαν στην αρχαία Ελλάδα… Πληροφορίες μας παρέχουν : ο Ξενοφών στα “Κυνηγετικά”, ο Ηρόδοτος στις περιηγήσεις του και ο Αριστοτέλης στο “Περί Ζώων Ιστορίαι”.