Ναι στα κατοικίδια, όχι στα παιδιά

Μέσα στο γενικότερο πανικό για τα δώρα της τελευταίας στιγμής, ανακύπτει και ο μέγας προβληματισμός που αφορά το «τι θα ψωνίσουμε για το κατοικίδιο», το δικό μας ή των φίλων μας. Η αλήθεια βρίσκεται κάπου ανάμεσα στην υπερβολή κι ένα απόλυτο «σιγά μωρέ, ποιος ασχολείται» και η πραγματικότητα έρχεται δυναμικά να αποκαλυφθεί με τη δύναμη των αριθμών. Στην Ιαπωνία, μεγάλη καθημερινή εφημερίδα έγραψε ότι για το 2003, υπολογίστηκαν σε 19,22 εκατομμύρια οι γάτες και οι σκύλοι που ζουν ως κατοικίδια σε ιαπωνικά σπίτια και σε 17,9 εκατομμύρια τα παιδιά της ηλικίας κάτω των 15 ετών. Και αν αυτή η αναλογία δεν μας σοκάρει στο βαθμό που αφορά μια χώρα μακρινή, υπάρχουν και πιο κοντινά νέα: στην Ιταλία, είναι 14.500.000 χιλιάδες τα γατοσκυλάκια και μόλις 8.700.000 χιλιάδες τα παιδιά. Στο πρώτο άκουσμα, μπορεί ο καθένας ανάλογα με την παιδεία του να πει από ένα «για φαντάσου» μέχρι «δεν πάμε καθόλου καλά», αλλά σε μια προοπτική κάποιων ετών, είναι πολλοί εκείνοι που εκτιμούν ότι η σύγχρονη οικογένεια είναι αναπόφευκτο να λάβει υβριδική ανθρωπο-ζωική φυσιογνωμία.

Οι κοινωνιολόγοι νιώθουν χρήσιμοι επιβεβαιώνοντας το φαινόμενο κι εξηγούν ότι το πρόβλημα δεν το έχουν φυσικά τα ζώα, αλλά οι άνθρωποι που θέλουν να καλύψουν την ανάγκη έλλειψης άλλων σχέσεων. Οπως εξηγεί, στο πλαίσιο έρευνας της ιταλικής εφημερίδας «Ρεπούμπλικα», η κοινωνιολόγος Κιάρα Σαρατσένο, «παρατηρείται μια ανάγκη για τρυφερότητα και επαφή που τα ζώα εν μέρει την υποκαθιστούν και εν μέρει την καλύπτουν. Σίγουρα είναι λιγότερο απαιτητικά από τα παιδιά, δεν τρελαίνονται με την αμοιβαιότητα και καταλήγουν να αποτελούν μια επένδυση λιγότερο δαπανηρή». Η ίδια, συγγραφέας του βιβλίου «Αλλαγές στην οικογένεια και κοινωνική πολιτική στην Ιταλία», προσθέτει ότι το φαινόμενο έχει να κάνει και με τη γήρανση του πληθυσμού. Για τους ηλικιωμένους το κατοικίδιο είναι μια πολύτιμη συντροφιά.

Θέλετε περαιτέρω «δικαιολογίες»; Σε μια εποχή που η αλλοτρίωση και η αποξένωση αποτελούν χαρακτηριστικά της σύγχρονης κοινωνικοποίησης, μια γενικευμένη επιθυμία για επιστροφή στις «ρίζες» είναι παραπάνω από επιβεβλημένη. «Τα ζώα δεν είναι μόνο πλάσματα πάνω στα οποία μπορούμε να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας», εξηγεί ο ψυχολόγος Τζόρτζο Τσέλι, «αλλά και μια μεταφορά της φύσης που εξαφανίζεται από γύρω μας και μας δημιουργεί την απεγνωσμένη ανάγκη να συνδεθούμε μαζί της, κάτι ανάλογο με τις αγωνιώδεις αποδράσεις μας τα Σαββατοκύριακα, κάπου έξω από το αστικό τοπίο, όπου και πάλι μπορούμε να έλθουμε σε επαφή μαζί της».

Για τα κατοικίδια δεν χρειάζεται καν ο «πελαργός» και η απόκτησή τους είναι τις περισσότερες φορές εύκολη. Η συντήρησή τους κοστίζει πολύ λιγότερο από το να μεγαλώνεις ένα παιδί και σε γενικές γραμμές «καλύπτουν ανάγκες και συμφέρουν». Οσο για τη δική μας συμπεριφορά; Δεν είναι τυχαίο που έρευνα στην Ιαπωνία αποκάλυψε ότι το 50% των κατοικίδιων είναι υπέρβαρα, διότι ζουν κάτω από την ίδια στέγη και μοιράζονται τις ίδιες ακατάλληλες τροφές με τα αφεντικά τους. Ενας πλήρης ανθρωπομορφισμός, δηλαδή, σε σημείο που όταν ξεπερνά τα όρια, παίρνει έναν ανάλογο των ανθρώπινων σχέσεων «απάνθρωπο χαρακτήρα». Δεν έχουμε χρόνο να αφιερώσουμε στο σκυλάκι μας, του παίρνουμε δώρο ένα ρουχαλάκι και το παραμορφώνουμε από το πολύ φαγητό. Ανθρώπινα μέτρα. Καταναλωτικά. Κοστίζουν παραπάνω, αλλά μας δίνουν την ικανοποίηση ότι «δώσαμε, δώσαμε» και πάμε γι' άλλα.

Οπως εξηγεί και η κοινωνιολόγος, «σήμερα κανένας γάτος δεν τρώει πια από τα σκουπίδια, ενώ υπάρχουν φτωχοί ηλικιωμένοι που στο σούπερ μάρκετ ψωνίζουν τροφές για τα γατιά».

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ