Ένας σκύλος θεραπευτικής επαφής που έφερε μόνο... δώρα

Η Τίνα Καπνιά μιλά για το πώς η Πανδώρα άλλαξε τη ζωή των δίδυμων γιων της με προβλήματα αυτισμού

Eπιμέλεια Άννα Κωνσταντουλάκη

Ένα σύντροφο στη ζωή και τα παιχνίδια, ένα πλάσμα που δεν τα κρίνει και δεν τα απογοητεύει, ένα φίλο που έχει δημιουργήσει μαζί τους μια μοναδική σχέση εμπιστοσύνης και αγάπης, έχουν αποκτήσει τους τελευταίους μήνες ο Γιάννης και ο Κωστής, δίδυμα 5 ετών, με πρόβλημα αυτισμού. Πρόκειται για την Πανδώρα, ένα σκύλο θεραπευτικής επαφής που άνοιξε στην οικογένειά τους ένα νέο παράθυρο στον κόσμο.

Η μητέρα τους Τίνα Καπνιά με καταγωγή από την Κρήτη, μας γράφει πόσο άλλαξε η ζωή τους από την στιγμή που η Πανδώρα βρέθηκε στο σπίτι τους.

Η πρώτη της επαφή με σκυλιά θεραπείας έγινε το 1996, στην Σκωτία όπου σπούδαζε. Εκεί αυτά τα σκυλιά που συνόδευαν ανθρώπους με ειδικές ανάγκες έμπαιναν παντού, ακόμη και στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο.

Μετά από προσπάθειες πολλών μηνών για να βρεθεί ο κατάλληλος σκύλος κι αφού είχε ήδη δει 20 σκυλιά κατέληξε στο εκτροφείο Mc of Palmhill, όπου o ιδιοκτήτης του κ. Ζαρολιάγκης και η σύζυγός του κα Weber δεν της πώλησαν αλλά της χάρισαν το μαύρο λαμπραντόρ, που τους έχει αλλάξει τη ζωή.

Η κ. Καπνιά η οποία έχει σηκώσει το μεγαλύτερο βάρος της ανατροφής των παιδιών αφού ο σύζυγός της είναι αξιωματικός στο Πολεμικό Ναυτικό και απουσιάζει συχνά από το σπίτι σε πολύμηνα ταξίδια μας γράφει:

Η καθημερινότητα με ένα σκύλο θεραπευτικής επαφής

“Ειναι 7 το πρωί και το ξυπνητήρι δεν έχει χτυπήσει ακόμα όταν μια υγρή μουσούδα χώνεται κάτω απο τα σκεπάσματα και ψάχνει για το χέρι μου... «Έχω ακόμα δεκα λεπτά» σκέφτομαι και προσπαθώ να αλλάξω πλευρό. Ο κάτοχος της εν λόγω μουσούδας όμως δεν το βάζει κάτω και τώρα αρχίζει να με σπρώχνει στην πλάτη. Είναι ώρα να ξυπνήσει τα παιδιά. Μέχρι να σηκωθώ και να βρω τις παντόφλες μου, η Πανδώρα, το μαύρο Λαμπραντόρ, εχει ήδη διασχίσει ανυπόμονα τον διάδρομο μεταξύ των δωματίων μας τρεις φορές και με συναντά μπροστά στην πόρτα με τα ξύλινα γράμματα.

«Γιάννης - Κωστής» γράφει η πόρτα. Ανοίγω και η Πανδώρα μπαίνει αργά στο δωμάτιο. Το κόλπο της μουσούδας επαναλαμβάνεται ώσπου μέσα απο τα βάθη της κάτω κουκέτας, δυο χεράκια, λεπτά σαν σπιρτόξυλα, τυλίγονται γύρω απο τον λαιμό της. Απο την πάνω κουκέτα, ακούγεται μια χαρούμενη κραυγή και μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, ένα κουβάρι από σκύλο και παιδιά κυλιέται στα πόδια μου.

Από το άλλο δωμάτιο ακούγεται ο εκνευριστικός ήχος του ξυπνητηριού. Σιχαίνομαι να ξυπνάω με αυτόν τον ήχο στα αυτιά μου... ίσως η Πανδώρα το διαισθάνεται και αυτό όπως διαισθάνεται τα πάντα, γι’αυτό και με ξυπνάει με τον δικό της τρόπο, τον ευπρόσδεκτο τρόπο (γιατί ποιος δεν θέλει να ξυπνάει με ένα φιλί κάθε πρωί, έστω και αν είναι...μουσουδάτο;)

Είναι πλέον 8 το πρωί. Έχω βοηθήσει τον Γιάννη να ντυθεί, τον Κωστή να βρει τα παπούτσια του, οι τσάντες είναι γεμάτες με το φαγητό της ημέρας, τα μπουφάν έχουν φορεθεί και είμαστε έτοιμοι για αναχώρηση. Σήμερα είναι η σειρά του Κωστή να κρατήσει την Πανδώρα στον δρόμο για το σχολείο. Της φοράω το ειδικό σαμαράκι με τους ανακλαστήρες και τον κρίκο με τις πολλές τρύπες για πολλαπλά λουριά. Ειδική παραγγελία από Αμερική, ένα σαμαράκι για σκύλους ειδικούς, σαν τον δικό μας, ένα σαμαράκι που επιτρέπει την πρόσδεση πολλαπλών οδηγών πάνω στο σκυλί. Με τον άλλον οδηγό, τον «τιγρέ» όπως τον αποκαλλεί, δένω τον Γιάννη στο σαμαράκι και ξεκινάμε.

Η Πανδώρα ξέρει τον δρόμο για το σχολείο και συζητάμε μεταξύ μας όσο προχωράμε. Εκείνη περπατά κρατώντας το βήμα της αργό, χωρίς να τραβάει, για να την προλαβαίνουν τα παιδιά. Περπατάει δίπλα τους χωρίς να αποσπάται από ήχους ή άλλα ζώα στον δρόμο. Όταν φτάνουμε στο σχολείο, τα παιδιά την χαιρετάνε και μπαίνουν στην τάξη τους, ενώ πολλές φορές άλλα παιδάκια βγαίνουν για να την χαϊδέψουν και εκείνη δεν λέει ποτέ όχι σε ενα χάδι.

Γυρνάμε στο σπίτι αργά απολαμβάνοντας την βόλτα μας. Περνάμε απο ένα εγκαταλελειμμένο οικόπεδο για να κάνει την ανάγκη της, δεν λερώνει ποτέ μέσα στο σπίτι. Αν δεν μπορεί να κρατηθεί και λερώσει στον δρόμο, έχω πάντα σακούλα μαζί μου και τα μαζεύω, γιατί σεβόμαστε και τους άλλους που ζουν στην πόλη.

Στο σπίτι φτιάχνω έναν καφέ μέχρι εκείνη να φάει το πρωινό της και μαζί φεύγουμε πάλι να πάμε στην δουλειά. Όση ώρα δουλεύω εκείνη κάθεται στα πόδια μου. Όταν κάνω διάλειμμα, βγαίνουμε έξω και παίζουμε κυνηγητό. Καμιά φορά της κρύβομαι και με ψάχνει, κάνοντας μεγάλες χαρές όταν με βρει. Για λίγο γίνομαι και εγώ παιδί μαζί της.

Στις δύο γυρνάμε σπίτι και μαγειρεύουμε παρέα. Ξέρει ότι ποτέ δεν ζητιανεύουμε φαγητό κι έτσι δεν ζητάει. Είναι κάτι που το έχουμε μάθει και στα παιδιά κι έτσι λιχουδίτσες δεν έχει και το ξέρει.

Στις 3.20 φεύγουμε να πάρουμε τα παιδιά. Κουνάει την ουρά της στην διαδρομή γιατί ξερει τι θα επακολουθήσει. Τα παιδιά πέφτουν πάνω της όλο χαρά μόλις βγουν από την τάξη! Μερικά χαδάκια από τα άλλα παιδάκια και φεύγουμε για το κοντινό πάρκο όπου οι τέσσερίς μας θα παίξουμε μπάλα για την υπόλοιπη μία ώρα. Με τα αυτιά τεντωμένα, το ήρεμο και αργοκίνητο πλάσμα, ξαφνικά μεταμορφώνεται σε έναν μαύρο ανεμοστρόβιλο ενέργειας καθώς τρέχει πίσω από τη μπάλα. Τα παιδιά γελάνε και προσπαθούν να κλωτσήσουν την μπάλα μακριά, ενώ σύντομα κι άλλα παιδάκια ζητάνε να παίξουν μαζί μας. Μπορώ πια να καθίσω λίγο κι εγώ στο παγκάκι και να τους χαζέψω.

Σπίτι για απογευματινό για όλους και η Πανδώρα κάθεται στα πόδια των παιδιών και βλέπει μαζί τους μια παιδική εκπομπή. Ύστερα βραδινό, μπάνιο, γάλα και ύπνο. Η Πανδώρα περιμένει να της απλώσω την κουβερτούλα της δίπλα στο κρεβάτι του Γιάννη και ξαπλώνει δίπλα του για την σιέστα της. Είναι 7.30 το απόγευμα. Μόλις αποκοιμηθούν θα της ανοίξω να βγει, γιατί είμαι και λίγο εγωίστρια, θέλω κι εγώ λίγη Πανδώρα για παρέα!

Το τελευταίο πραγμα που θα κάνω πριν κοιμηθώ είναι να βγάλω την Πανδώρα για την ανάγκη της στο κοντινό εγκαταλελειμμένο οικόπεδο. Ύστερα θα ξαπλώσει δίπλα στο κρεβάτι μου στο πάτωμα και θα με ξυπνήσει δέκα λεπτά πριν χτυπήσει το ξυπνητήρι μου το επόμενο πρωί”.

“Eχουν μειωθεί η αϋπνία και οι εφιάλτες τους”

Η μητέρα του Γιάννη και του Κωστή μάς γράφει ακόμα ότι η παρουσία της Πανδώρας στο σπίτι έχει βελτιώσει και τον ύπνο των παιδιών που βασανιζόταν από αϋπνίες και εφιάλτες.

Η ίδια αναφέρει:

“H παρουσία της Πανδώρας στο δωμάτιό τους τη νύχτα έχει μειώσει τους νυχτερινούς φόβους και συχνούς εφιάλτες τους καθώς και την χρόνια αϋπνία του Γιάννη. Πιστεύω ότι νιώθουν ασφάλεια και έτσι κοιμούνται ήρεμα. Βρήκαν τον φύλακα-άγγελό τους. Όχι δεν είναι πανάκεια, δεν είναι μαγικό, δεν είναι η λύση σε όλα μας τα προβλήματα. Είναι όμως ακόμα ένα κομματάκι παζλ, μια όαση στον Μαραθώνιο που λέγεται “θεραπεία”. Δεν υπάρχει “θεραπεία” για τα παιδιά μου με την έννοια του φαρμάκου, του ενός πράγματος που θα κάνει ως δια μαγείας απόλυτα νευροτυπικά. Ο σκύλος όμως βοηθάει. Βοηθάει με την καλοσύνη της, με την υπομονή της, με την αμέριστη αγάπη της, με την απίστευτη διαίσθησή της.

Από τα πιο πρακτικά θέματα, η επαφή με το τρίχωμα του ζώου, έχει βοηθήσει στο απτικό και αισθητηριακό κομμάτι, τα παιδιά μου. Φέρνοντας την Πανδώρα σαν παράδειγμα, ένα πλάσμα που καταλαβαίνει ο γιος μου, καθότι δεν είναι περίπλοκη σαν τους ανθρώπους, την κάνουμε το κέντρο κοινωνικών ιστοριών που βοηθάνε τα παιδιά μου”.

“Άνοιξε κοινωνικές πόρτες”

Βλέποντας την Πανδώρα, το μαύρο Λαμπραντόρ, με τα παιδιά μου, σκέφτομαι πόσο τυχεροί είμαστε που αυτό το υπέροχο πλάσμα μπήκε στη ζωή μας.

Μέσα από την επαφή που έχουν τα παιδιά μου μαζί της και κυρίως επειδή ποτέ δεν τους λέει όχι, ποτέ δεν τα απογοητεύει και ποτέ δεν τα κρίνει (π.χ. αν τρέχουν αργά ή γρήγορα ή αν πετάνε καλά την μπάλα ή όχι), έχουν δημιουργήσει μαζί της μια σχέση αγάπης και εμπιστοσύνης. Αυτό που δεν μπορούσα να τους προσφέρω εγώ, δηλαδή έναν σύντροφο στο παιχνίδι που ποτέ δεν θα τους πει “δεν παίζω μαζί σου” ή “είσαι πολύ αργός για να παίξεις”, τους το έδωσε η Πανδώρα. Μπορεί σε έναν γονιό νευροτυπικού παιδιού αυτό που γράφω να ακούγεται περίεργο, όμως η ψυχολογική ανάταση που προσφέρει ο σκύλος στα παιδιά μου, η αποδοχή και η αγάπη τα έχουν βοηθήσει πάρα πολύ να βρουν ισορροπίες. Επίσης έχει ανοίξει κοινωνικές πόρτες για εκείνα καθότι τώρα όποτε παίζουμε στο πάρκο, τα παιδιά μου δεν είναι πια παριές αλλά το επίκεντρο του ενδιαφέροντος, τα παιδιά με τον φοβερό σκύλο που όλοι θέλουν να παίξουν μαζί του. Επιτέλους έχουν ένα θέμα συζήτησης, κάτι κοινό με τα άλλα παιδιά και αυτό τους έχει ανοίξει πολλές πόρτες φιλίας”.

“Εψαχνα ένα σύμμαχο για τα παιδιά μου”

Περιγράφοντας τι την οδήγησε στην Πανδώρα, η κ. Καπνιά σημειώνει:

“H τελική διάγνωση ήρθε με την μορφή του Συνδρόμου Ασπεργκερ (υψηλής λειτουργικότητας αυτισμός) συν προβλήματα κινητικά και αισθητηριακά για τον Γιάννη και ως ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερικινητικότητας) για τον Κωστή.

Μετά από 2,5 χρόνια θεραπειών για θέματα που η ιατρική κοινότητα θεωρεί “ελαφριά”, δεν είδα την βελτίωση που νόμιζα ότι θα δω, παρότι πιστεύω ότι έχουμε πολύ καλή ομάδα γύρω τους.

Εφόσον οι “κλασικές” προσεγγίσεις δεν είχαν φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα, θα δοκίμαζα κάτι όχι και τόσο συνηθισμένο στη χώρα μας... κι έτσι άρχισα να ψάχνω για ένα τετράποδο σύμμαχο να με βοηθήσει με έναυσμα τον διακαή πόθο του Κωνσταντίνου για την απόκτηση ενός σκύλου και βλέποντας πόσο τον έκανε ευτυχισμένο η επαφή με τα σκυλιά που βρίσκονταν κατά καιρούς στον δρόμο μας“.

Ενα μήνυμα για τους γονείς που έχουν παιδιά με ειδικές ανάγκες

Η Τίνα Καπνιά, κλείνει την ιστορία της καταλήγοντας:

“ Τέλος θέλω να πω κάτι στις μανούλες και τους μπαμπάδες εκεί έξω που ίσως μόλις πήραν τα νέα ότι το παιδάκι τους δεν είναι σαν τα άλλα... Και η δική μου πρώτη αντίδραση ήταν άσχημη. Ξαφνικά όλα μου τα όνειρα κατέρρευσαν... ένιωθα μόνη γιατί πώς λες σε κάποιον ότι το παιδί σου έχει ειδικές ανάγκες;

Oμως τα όνειρα μου ξαναχτίστηκαν... και θύμισα στον εαυτό μου ότι δεν άλλαξε τίποτα. Τα παιδιά μου είναι τα ίδια με εχθές και τα αγαπώ όπως είναι. Αν ο Γιάννης είχε έναν άλλο εγκέφαλο, έναν “ολόκληρο”, δεν θα ήταν ο Γιάννης ΜΟΥ, ο Γιάννης που αγαπώ.

Αν ο Κωστής δεν είχε ΔΕΠΥ, δεν θα ήταν αυτό το παιδάκι με αυτά τα χαρακτηριστικά που θαυμάζω. Δεν θέλω να αλλάξω τα παιδιά μου και πρέπει να δεχτούμε ότι καμιά φορά δεν υπάρχει και γιατρειά. Αυτά που οι άλλοι βλέπουν ως ειδικές ανάγκες και ως “προβλήματα” είναι κομμάτι τους, τους κάνουν αυτούς που είναι, αυτά τα παιδιά που αγαπάμε ως γονείς. Η σωστή αντιμετώπιση για μένα προσωπικά είναι η βελτίωση τους και η προσαρμογή τους στην κοινωνία. Δεν επιδιώκω την ίαση γιατί δεν υπάρχει... απαιτώ όμως την ποιότητα ζωής, την ίση μεταχείριση, την βοήθεια του κράτους και την ευκαιρία να χαράξουν το δικό τους δρόμο, να ανοίξουν τα φτερά τους.

Δεν θα βάλω “ταβάνι” στα παιδιά μου και δεν θα επιτρέψω σε κανέναν να το κάνει επίσης. Αν δεν γίνουν πυρηνικοί επιστήμονες θα είναι μόνο επειδή δεν θέλουν όχι επειδή δεν μπορούν (και εγώ ως μαμά θα είμαι το ίδιο περήφανη ό,τι και να αποφασίσουν να κάνουν στη ζωή τους αρκεί να είναι τίμιο και ειλικρινές).

Θα σας αφήσω με μια φράση: “Διαφορετικός δεν σημαίνει ανεπιθύμητος ή ελαττωματικός”.

 patris.gr