Η γλώσσα των σκύλων

Σίγουρα πολλοί από εμάς ακούγοντας  τα σκυλιά μας να γαβγίζουν σκεφτόμαστε ότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος επικοινωνίας τους. Ο σκύλος  χρησιμοποιεί το γάβγισμα για να δείξει κάποια πράγματα (κάποιος μπαίνει στον χώρο του, θέλει να προσελκύσει την προσοχή μας, είναι στρεσαρισμένος κ.λ.π) αλλά αυτή δεν είναι η πρώτη και μόνη του επιλογή.

Ο σκύλος είναι ζώο που ζει σε ομάδες και μέσα από αυτήν την επιλογή του έχει καταφέρει να επιβιώνει εδώ και χρόνια – να κυνηγά για την τροφή του, να αμύνεται, να πολλαπλασιάζεται. 

Κάποιο αδύναμο ζώο, τραυματισμένο η άρρωστο δεν μπορεί να προσφέρει και απομακρύνετε από την ομάδα με αποτέλεσμα να μην καταφέρει να επιβιώσει.  Αυτή ακριβώς είναι και η ανάγκη που κάνει τα σκυλιά να μην θέλουν να έρχονται σε άσκοπες “μάχες” μεταξύ τους μήπως και τραυματιστούν και δεν τα καταφέρουν.

Έτσι έχουν αναπτύξει έναν κώδικά σημάτων σώματος με σκοπό να επικοινωνούν μεταξύ τους και να προλαμβάνουν αντιπαραθέσεις και προστριβές που σε κανένα μέλος της ομάδας δεν συμφέρoυν.

Αυτός ο κώδικας γνωστός ως σήματα ηρεμίας, έχει παρατηρήσει και αποκωδικοποιήσει  η διάσημη,  για αυτήν την εργασία της,  Νορβηγίδα εκπαιδεύτρια και ειδική στην συμπεριφορά σκύλων Turid Rugaas.

Είναι περίπου 30 τον αριθμό, με ορισμένα σκυλιά να έχουν πλουσιότερο λεξιλόγιο από κάποια άλλα. Ενδεικτικά  θα αναφέρουμε κάποια τα οποία μπορούν να γίνουν εύκολα αντιληπτά με λίγη παρατήρηση. Χρησιμοποιούνται μεμονωμένα ή σε συνδυασμούς.

Έχετε δει σίγουρα τον σκύλο σας να χασμουριέται. Δεν είναι κουρασμένος πάντα. Τις περισσότερες φορές, είναι ένα σημάδι ότι βρίσκεται σε στρες και προσπαθεί να χαλαρώσει την δύσκολη κατάσταση στην οποία  βρίσκεται και δεν μπορεί να διαχειριστεί.  Όταν είμαστε θυμωμένοι και φωνάζουμε,  όταν σκύβουμε από πάνω του ή τον αγκαλιάζουμε, όταν βρισκόμαστε στον κτηνίατρο,  όταν γενικώς τον πιέζουμε να κάνει κάτι που δεν θέλει ή δεν καταλαβαίνει αλλά και όταν βρίσκεται σε κατάσταση  έντονου ενθουσιασμού  ή ανυπομονησίας μπορούμε να τον δούμε να χασμουριέται ή και να κάνει και άλλα σήματα όπως θα δούμε παρακάτω.

Παρατηρήστε τον σκύλο σας όταν προσπαθείτε να του βγάλετε μια φωτογραφία, σπάνια θα καταφέρεται να μην τον δείτε να γυρίζει το κεφάλι του στο πλάι.

Το γύρισμα του κεφαλιού στο πλάι ή και ολόκληρου του σώματος είναι ένα ξεκάθαρο σήμα ηρεμίας και ο σκύλος το χρησιμοποιεί πολύ συχνά όταν νιώσει απειλή, όταν τον κοιτάμε επίμονα(επιθετικό σήμα από μέρους μας), όταν κάποιος έρχεται γρήγορα επάνω του, όταν του φωνάζουμε.

Το γρήγορο γλύψιμο της μύτης είναι ένα επίσης σήμα ηρεμίας που μπορούμε να διακρίνουμε  ειδικά  όταν κοιτάμε τον σκύλο  από μπροστά.

Το γρήγορο ανοιγοκλείσιμο  των ματιών, το πάγωμα ή αλλιώς η ακινησία, το αργό πλησίασμα,  η ημικυκλική τροχιά  προσέγγισης, το κάθισμα αλλά και το  ξάπλωμα σε μία συνάντηση σκύλων που σε πολλές περιπτώσεις συνοδεύετε και με γύρισμα της πλάτης αλλά και όλα τα παραπάνω  σινιάλα,  είναι σήματα ηρεμίας  που δείχνουν ότι ο σκύλος δεν νιώθει άνετα και προσπαθεί να δώσει ένα μήνυμα με το όποιο θα χαλαρώσει την όλη κατάσταση ή θα δείξει προς κάποιον άλλο σκύλο που δείχνει φοβισμένος ότι δεν υπάρχει λόγος να ανησυχεί.

Μπορεί να δείτε επίσης  κάποια ενήλικα σκυλιά  να  αρχίσουν να συμπεριφέρονται  σαν κουτάβια όταν τα μαλώνετε,  χοροπηδώντας εδώ και εκεί, κάποια άλλα να  “χαμογελούν” τραβώντας τα χείλη τους (είτε σαν μια χαρούμενη επαφή είτε σαν ηρεμία) και κάποια κουτάβια να γλύφουν τα μεγαλύτερα στο στόμα.

Αυτή την φιλειρηνική  γλώσσα  χρησιμοποιούν οι σκύλοι μεταξύ τους για να διαχειριστούν ομαλά  της κοινωνικές τους επαφές και νομίζοντας  ότι εμείς τους καταλαβαίνουμε  την απευθύνουν  και προς τα εμάς, που τις περισσότερες φορές όχι μόνο  την αγνοούμε,  αλλά  και τιμωρούμε τον σκύλο μας που την χρησιμοποιεί.

Τέτοια  σήματα  έχουμε όλοι μας δει κατά καιρούς αλλά δεν έχουμε δώσει την απαραίτητη  σημασία ή τα έχουμε ερμηνεύσει διαφορετικά, όπως στην ιστορία που ακολουθεί.

Ο Ρέξ έχει βγει με τον ιδιοκτήτη του βόλτα νωρίς το πρωί. Εκείνος βιάζεται να πάει στην δουλειά του και φωνάζει τον σκύλο να επιστρέψει με έντονο και αυστηρό τόνο στην φωνή του. Ο Ρέξ στρεσαρισμένος από από τον τόνο της φωνής του κυρίου του  και προσπαθώντας να τον ηρεμήσει αρχίζει να  κινείται με αργό ρυθμό μυρίζοντας το έδαφος. Ό ιδιοκτήτης του νομίζοντας  ότι ο σκύλος αδιαφορεί για την εντολή  του αρχίζει να φωνάζει πραγματικά θυμωμένος.  Ο Ρέξ συνεχίζοντας την προσπάθειά του να τον ηρεμήσει,  παγώνει,  γυρίζει το κεφάλι του στο πλάι πότε δεξιά  και πότε αριστερά,  γλύφει την μύτη του.  Ο ιδιοκτήτης πλησιάζει απειλητικά.

Ο σκύλος ξαπλώνει κάτω και του γυρίζει την πλάτη στέλνοντάς του ένα  εντονότατο  σήμα  ηρεμίας.  Ο άνθρωπος νομίζοντας ότι ο σκύλος συνεχίζει να αρνείται  να υπακούσει,  έχει πλησιάσει πλέον απειλητικά πολύ κοντά του, φωνάζει ή τον χτυπά κιόλας.  Η επόμενη κίνηση του σκύλου θα μπορούσε να είναι γρύλισμα ή και δάγκωμα από έναν φοβισμένο σκύλο που τόση ώρα προσπαθεί να επικοινωνήσει ειρηνικά και δεν μπορεί να εξηγήσει γιατί δεν ανταποκρίνεται ο κύριός του σε αυτό. Ο συγκεκριμένος σκύλος απλά ούρησε πάνω του από φόβο.

Η παραπάνω ιστορία είναι πραγματική και περιγράφει  πώς αγνοώντας αλλά και τιμωρώντας πολλές φορές την γλώσσα συνεννόησης των σκύλων, μπορούμε να τους οδηγήσουμε σε σύγχυση αλλά ακόμα και σε διακοπή της χρήσης της, με πολύ δυσάρεστα αποτελέσματα για τον σκύλο μας, μια και δεν μπορεί πλέον να επικοινωνήσει ειρηνικά  με τους όμοιούς του.

Υπάρχουν πολλά ακόμη σήματα ηρεμίας και αν παρατηρήσετε προσεκτικά θα διακρίνετε στον σκύλο σας κάποια από αυτά που αναφέραμε,  η άλλα πάλι σε συνδυασμούς,  αλλά και κάποια που πιθανών να έχει βρει ο δικό σας τετράποδος φίλος, για να επικοινωνεί μαζί σας.  Αν παρατηρήσετε κάποιο σήμα ηρεμίας από τον σκύλο σας, σταματήστε να τον πιέζετε, δώστε του χρόνο και χώρο και δοκιμάσετε να του απαντήσετε και εσείς με ένα δικό σας σήμα, όσο αστείο και αν σας φαίνεται,  είτε γυρίζοντας το κεφάλι σας στο πλάι ή με μερικά χασμουρητά  ή ακόμη και ένα γρήγορο γλείψιμο τον χειλιών σας  η ανοιγοκλείσιμο  των ματιών και θα δείτε πως ο σκύλος σας  σε λίγο θα ηρεμήσει και θα σας απαντήσει με ένα αντίστοιχο η διαφορετικό σήμα ηρεμίας.

kynagon.wordpress.com